Basisbehoeften
Een tuin gericht op dierlijk leven moet dan ook voorzien in de drie basisbehoeften die noodzakelijk zijn voor leven. Deze drie behoeften zijn water, voeding en schuil-of nestplaats. In tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt, is het echter niet noodzakelijk deze, in uw mogelijk in plaats beperkte tuin te vatten. Het kan perfect dat uw buurman met zijn vijver voldoende water en hygiëne aanbrengt waardoor uw tuin dan weer volop voeding zal voortbrengen.
Beheer
Een tuinier die meer dieren wenst binnenin zijn eigen creatie dient vooral de natuur zijn gang te laten gaan. Maak hier echter niet de fout te gaan denken, dat uw tuin er na korte tijd als een oerwoud gaat uitzien. Hou echter wel rekening met alle basiskenmerken van onze fauna en breng deze in harmonie met de eigen verwachtingen omtrent uw tuin
Tuinelementen
Houtige gewassen
Wanneer we zien welke planten doorheen het ganse jaar het meest voordelig zijn tegenover wilde dieren, dan zullen dit voornamelijk haagplanten en heesters zijn. Deze voorzien niet alleen steeds schuil-en nestplaats, maar ook bloemen waarop bessen of vruchten zullen volgen. Een mooi voorbeeld hiervan is de hulst, deze biedt voeding, nestplaats en bescherming voor een heel lange periode doorheen het jaar.
Een haag is een structuurvorm die, in tegenstelling tot bomen of vijvers, bijna in geen enkele tuin ontbreekt vanwege de drang tot privacy. Door de opgaande en gelaagde groeiwijze van hagen kunnen we een soort van mini-bos rondom onze tuin aanleggen. Het is door deze lagen dat we vele dieren kunnen herbergen en voorzien in voeding.
Alle bij ons voorkomende vogels en vlinders zijn op een bepaalde manier afhankelijk van hagen, en dan voornamelijk deze bestaande uit inheemse plantensoorten. Tot minstens de helft van onze wilde zoogdieren zoekt beschutting, nestplaats of voeding bij deze plantenstructuren.
Kenmerken
- mini-bos
- veel voorkomende groenstructuur
- verschillende etages
Etages
Voorkomen
Vanwege de gewenste privacy zijn hagen, behalve gazons, de meest voorkomende structuren die we bijna in alle tuinen kunnen vinden. Hagen zijn voor onze fauna verbindingen tussen 2 tuinen, al dan niet nogmaals onderbroken door een afscheiding zoals een draad. Ze geven de kans aan dieren om verscholen tussen het groen de gehele omtrek te bespelen.
Een haag beschikt door de specifieke groeiwijze over verschillende leefgebieden op verschillende hoogtes. De onderlaag en de middenstrook zijn algemeen, maar de hoogste etage kan beperkt worden door de snoeiwijze. Wanneer we zo strak en veelvuldig gaan snoeien zal de haag vaak niet tot bloei en vervolgens tot vruchtdracht kunnen komen.
Onderlaag
Onderaan (0-50 cm.) vinden we voornamelijk de opruimers zoals slakken, pissebedden enzomeer. Deze vormen de voeding van scharrelende vogels zoals roodborstjes en heggemussen. Onder de zoogdieren is de meest voorkomende soort de egel die deze zone gebruikt als voeder-en schuilplaats.
Middenstrook
De middenstrook start bij een 50-tal cm. maar gaar door tot de uiteindelijke bloeiwijze die soortspecifiek is, en tevens moeilijk te bepalen is doordat vele haagplanten bloeien op de zijkanten. Deze etage wordt door insecten gebruikt om te schuilen of om de eieren op af te zetten. Ze voeden zich met de plantesappen, waardoor ze dan weer op hun manier voeding vormen voor kevers en vogels. Het is ook op deze plaats dat ruim 30 van de bij ons levende vogels zullen nestellen.
Top
Met de top wordt de etage bedoelt waar zich bloemen zullen vormen die later dan weer vruchten zullen worden. Deze bloemen zijn belangrijke nectar en stuifmeel leveranciers voor insecten, terwijl de bessen in de winter vogels veel energie gaan verschaffen. De noten kunnen dan weer voeding zijn voor zoogdieren, of ze nu op de grond vallen voor muizen of geplukt worden door eekhoorns. Sommige vogelsoorten zoals gaaien gaan zich eveneens tegoed doen aan deze vruchten.
Functies
- voeding
- schuilplaats
- nestplaats
Voeding
Hagen voorzien dieren op verschillende wijzes van voeding. Ze zorgen voor stuifmeel en nectar voor insecten, waarop deze dan weer een prooi vormen voor vogels. Deze vogels doen zich dan weer samen met vele andere dieren tegoed aan zaden en bessen.
Soorten
- gewone éénsoortige (mono) haag
- gemengde haag
Gewone haag
Deze haagvorm is één van de meest voorkomende en biedt echter weinig voordelen voor de fauna. Vaak worden deze ook erg recht en vlak gesnoeid zodat ze niet de kans krijgt vruchten voort te brengen. We kunnen bij deze haagvorm echter een lichte verwildering aanbrengen door er een klimplant zoals bramen of kamperfoelie te laten doorgroeien.
Gemengde haag
Bij een gemengde haag worden verschillende soorten gemengd zodat er een haag ontstaat met variatie en diversiteit. De planten dienen niet steeds gewisseld te worden, maar kunnen evengoed in groepjes samen staan. Een gemengde haag heeft de slechte reputatie dat ze een slordig uitzicht heeft, maar toch hoeft dit niet van nature zo te zijn. Voorzie dan wel struiken die gelijktijdig bloeien en vrucht dragen zodat ze samen strak gesnoeid kunnen worden.
Water
Water blijft noodzakelijk om leven te behouden in uw tuin. Denk hierbij echter niet direct aan een grote vijver of poel. Het kan bijvoorbeeld perfect over het aanbieden van drinken aan de voedertafel tot een kleine waterpartij in een houten ton aan de voordeur.
Kenmerken
- eigen biotoop voor waterleven
- noodzakelijk voor leven
- zowel groot-als kleinschalig