Merel Lore

Wanneer je rondwandelt tussen de huizen 's avonds bij zonsondergang of eerder in de ochtend wanneer de dauw nog wat wegtrekt, dan er telkens één vogel die je gezelschap houdt.  En dan is het een typische vogelroep, die wil aangeven dat hij jou heeft gezien en jouw aanwezigheid aan alle anderen doorgeeft. Nee het is echt wel een liedje om jou te verwelkomen, om jou aan te geven dat hij blij is jou te zien. Het is het favoriete liedje van de tuinier, een echt buitenshuis familielid. Zo puur zijn, zo gewoon en alledaags lijkt onze merel. 

Het is een tuinvogel die niet alleen hoog in de bomen zijn tonen ten gehore brengt, maar tussen de bladeren komt wroeten rondom de bomen of wat komt drinken uit een schaaltje op het terras. 

Naamgeving

Officiële benaming :
Familie : 
Geslacht : Turdus
Soortnaam : merula

Nederlandse benaming :
Merel

Engelse benaming : 
Blackbird

Volksnamen Nederlands

 

Volksnamen Engels : 
Colly bird
Een vogeltje zo zwart als kool

In de Engelse taal zien we vaak dat de merel benoemt wordt als de Eurasian blackbird en dit vooral om het verschil te maken met de blackbirds uit Noor-Amerika.

Geschiedenis

Griekse geschiedenis

Bij de Oude Grieken was de merel een geliefde vogel en gewijd aan zowel de Goden als Godinnen. Evengoed maakt hij ook deel uit van donkere verhalen, kwade profetieën en oorspellingen. Zeker wanneer hij van een granaatappel at en daarbij dood viel, zou het niets betekenen dan nabije rampspoed.    

Kelten

In de 7de eeuw was er de heilige Kevin die op aloudse manier aan het bidden was, namelijk met zijn open en de palmen naar boven. Tijdens deze activiteit begon een merel  haar nest in zijn handen te maken en legde ze alvast haar eitjes er tussen. Niet tegenstaande weer en wind, de koude en honger bleef Kevin staan tot zolang de jonge mereltjes uitkwamen en wegvlogen.  
De oude Kelten geloofden ook dat er slechts drie dieren de oudste van de wereld zijn, één ervan is het hert, de andere de forel en als laatste is er de merel. Deze vertegenwoordigen dan ook alle levende wezens op de aarde, het water en de lucht.

Riahnnon

Riahnnon heeft drie merels die zingen rondom de wereldboom in de Andere Wereld, ook wel de Eilanden van de Gezegenden. Door het gezang van de merels raken de mensen in een soort trance, waardoor ze de mystieke geheimen kunnen ervaren.

Bij de kelten en hun priesters werd het merelgezang vaak ingezet omwille van zijn hypnotiserende werking op de mensen. Het diende als een kanaal van trance voor de sjamanen om tussen de twee werelden te kunnen bewegen.

Middeleeuwen

In de middeleeuwen werd de merel vooral graag gezien, wanneer hij in de maag kon belanden. Er is een zekere symboliek verweven in dit liedje, dus ga er zeker niet vanuit dat het enkel gaat over het verorberen van merels, maar dat neemt niet weg dat verschillende tuinvogels deel uit maakten van de maaltijd.

Sing a song of sixpence,A pocket full of rye,Four and twenty blackbirdsBaked in a pie.

When the pie was openedThe birds began to sing—Wasn't that a dainty dishTo set before the king?

The king was in the counting-houseCounting out his money,The queen was in the parlorEating bread and honey,

The maid was in the gardenHanging out the clothes.Along came a blackbirdAnd snipped off her nose.

Sing a song of sixpence,A pocket full of rye,Four and twenty blackbirdsBaked in a pie.

When the pie was openedThe birds began to sing—Wasn't that a dainty dishTo set before the king?

Feit is ook wel dat er slechts zelden effectief mee in de taart werden verwerkt. Het was een gekke gewoonte om enkele levende merels onder de korst te verstoppen en wanneer de taart werd aangesneden kozen deze al vlug weer voor het luchtruim. Tijdens het banket was het dan vooral geestig om de merels te zien fladderen in de eetzaal.  Er zijn ook wel mensen die bewaren dat dit rijmpje gaat over de monniken in de abdijen. De eerste versie is gekend van 1744 refereert dan weer eerder naar kwajongens die in de taart verwerkt worden in plaats van merels. De volledige betekenis en symboliek is dus moeilijk terug te vinden, maar dat neemt niet weg dat ook latere versies ook wel een zekere achtergrond meedragen. 

Religie

Christendom

In verschillende kerstliedjes zoals 'The Twelve days of Christmas' is er sprake van 'the calling birds', wat een foutieve interpretatie is van 'the coley birds' namelijk de merels . Niettegenstaande deze fout, is er wel degelijk een verband ook met 'calling' aangezien merels bekend staan als de opgewekte vroege vogels die ons met hun serenade wakker maken.

Dat het Christendom een beetje een dubbele relatie heeft met een merel valt af te leiden uit deze twee verhalen : dat van Sint Kevin en Sint Benedict. 

Het Verhaal van de Merel en Sint Kevin van Glendalough

Een van de mooiste en meest geliefde verhalen uit de Ierse christelijke traditie is dat van Sint Kevin van Glendalough en de merel. Sint Kevin, een kluizenaar en heilige uit de 6e eeuw, zocht de stilte en afzondering in de prachtige vallei van Glendalough, gelegen in de Wicklow Mountains. Hij bracht zijn dagen door in gebed, meditatie en eenvoud, in harmonie met de natuur die hem omringde.

Volgens de legende, terwijl Sint Kevin op een dag in gebed verzonken was, stak hij zijn hand uit door het raam van zijn hut. Een merel, aangetrokken door zijn kalme aanwezigheid, landde op zijn hand en begon een nest te bouwen in zijn open handpalm. Sint Kevin, bekend om zijn geduld en verbondenheid met de schepping, bleef roerloos zitten, zodat het vogeltje haar eieren kon leggen en uitbroeden. Hij hield zijn hand uitgestrekt gedurende de hele periode, ondanks de ontberingen en het ongemak, als een daad van mededogen en toewijding.

Dit verhaal symboliseert niet alleen de diepe spirituele verbintenis die Sint Kevin met de natuur had, maar ook zijn immense geduld en nederigheid. Het benadrukt hoe mens en natuur in harmonie kunnen samenleven en hoe kleine daden van goedheid en respect betekenisvol kunnen zijn. Vandaag de dag wordt Sint Kevin niet alleen herinnerd als een heilige, maar ook als een beschermheer van de natuur, en zijn verhaal blijft een bron van inspiratie voor velen.

Hoe de duivel zich transformeerde in een merel om St. Benedict te verleiden

In de rijke tradities van christelijke verhalen en legendes is er een fascinerend verhaal over hoe de duivel, in een poging om St. Benedict van zijn pad van deugd en toewijding af te leiden, zichzelf transformeerde in een merel. St. Benedict, bekend om zijn onwrikbare geloof en toewijding aan het monastieke leven, werd door deze listige gedaanteverandering op de proef gesteld. De merel, een ogenschijnlijk onschuldige vogel, werd in dit verhaal een symbool van verleiding en afleiding. Maar St. Benedict, met zijn vastberadenheid en gebed, doorzag de truc en bleef trouw aan zijn roeping. 

Geografie

Europa

Vanuit Italië is er een verhaal dat de herkomst van de zwarte veren bij een merel zou verklaren. Tijdens een koude winter was er namelijk een merelgezinnetje dat de warmte van bij de mensen kwam opzoeken. Ze maakten hun nest naast de schoorsteenpot om zo dicht mogelijk te kunnen opwarmen. Toen het mannetje na een vlucht achter eten, weer terug kwam waren alle veren van zijn familieleden helemaal zwart geworden, terwijl ze een dag eerder nog sneeuwwit waren.

Symboliek

Een merel is één van de weinige zwarte vogels die niet geassocieerd wordt met ongeluk. In de meeste culturen en natuurgeloven staan ze eerder gekend als een goed voorteken, een naderend geluk.

Als je ooit twee mannetjes te samen ziet, wat heel uitzonderlijk voor deze dominante soort, dan zal het geluk je lange tijd blijen volgen.

Er wordt gezegd dat wanneer je een pluim van een merel onder iemands kussen legt alvorens het slapengaan, deze persoon de volgende ochtend al zijn geheimen zal opbiechten.

  • geluk
  • geheimen
  • reïncarnatie
  • boodschapper van de Andere Wereld
  • timide
  • aarde

Een witte merel

Iemand wordt een witte merel genoemd wanneer hij of zij door kennis of vaardigheden een uitzondering in een situatie waarin middelmatigheid de regel is.

Mensen die men associeert met merels zijn zeldzaam en eerder spiritueel. Ongeacht hun apart sociaal gedrag zijn ze zeer leuk gezelschap in een grotere groep.

Merels zijn dan wel vroegere bosvogels, nu zijn ze vooral in onze tuinen te vinden. Hier zijn ze vaak aal springend of wandelend over de grond te vinden, op zoek naar eten. Het zijn dus vogels die dan wel in contact staan met de lucht, maar vooral met voetjes op de grond blijven. 

Spiritueel gezien loopt hun pad dus langs de Aardse energie. Merels zijn ook vaak al stretchend en poetsend tussen het gras te zien, waardoor ze ook in relatie staan met innerlijke rust en yoga

Wanneer een merel jouw pad kruist, dan wordt dit telkens aanzien als een leerkracht/meester doe jou komt aanleren hoe je tot een punt van grote wijsheid en hoge innerlijke rust kunt komen.

Fantasie en Magie

Merels staan in nauw verband met de dood, maar dan niet zoals de meeste andere zwarte vogels, als de brengers van de dood, maar eerder als een symbool van reïncarnatie.

Wanneer een merelnest gemaakt wordt met wat mensenhaar erin, dan betekent dit hoofdpijn, steenpuisten en huidproblemen voor de vroegere eigenaar van het haar, net zolang tot het nest vernietigd is.

Het gezang van een merel is in staat om de mensen die dit horen in een zekere staat van trance te brengen, wat er voor zorgt dat merels aanzien worden als de boodschappers van de andere wereld. Het meditatief gezang laat mensen meestromen op de golven van hun bewustzijn waardoor ze een hogere spiritualiteit bereiken. 

Ornithomantie

Het algemeen geloof is dat de eerste vogel die een jongedame op valentijnsdag ziet, zal bepalen van welk kaliber haar toekomstige echtgenoot zal zijn. Zou ook zal een merel in deze regel enigs perspectief geven en dan wel in de vorm van een geestelijke. Of dat dit dan volledig zal voldoen aan de wensen van de jongedame is enigszins te betwijfelen, waardoor deze dames merels eerder zal negeren op deze speciale dag.  

Van merels dacht men vroeger dat ze takjes van de mirte gebruikten in hun nesten, om kwade magie tegen te gaan.

Kunst

Muziek

Joe Cocker bracht in 1969 het liedje 'Bye bye Blackbird uit. Het zou gaan over een prostituee die eindelijk weer naar haar moeder keert. Haar enige gezel tijdens het werk, was de merel die zelfs 's avonds aan haar raam kwam zingen. 

Een kort verhaal over "Blackbird" van The Beatles

"Blackbird", een ingetogen en iconisch nummer van The Beatles, werd geschreven door Paul McCartney en verscheen in 1968 op het "White Album".

Het liedje, geïnspireerd door de Amerikaanse burgerrechtenbeweging, gebruikt de zwarte merel als een metafoor voor hoop en vrijheid. Met slechts een akoestische gitaar en het ritmische tikken van zijn voet creëerde McCartney een tijdloze klassieker die generaties blijft beroeren. De eenvoudige maar krachtige boodschap van "Blackbird" herinnert ons eraan dat zelfs in moeilijke tijden nieuwe mogelijkheden kunnen ontstaan.

De Zweedse death-metal band Amon Amarth bracht op het album 'With Oden on our side in 2006 het lied ' Cry of the black birds' uit. Ongeacht de titel heeft dit lied niets met merels te maken, maar wel met de raven van Odin. Deze foutieve notatie komt wel vaker voor, maar komt niet verder uit de onkunde, eerder uit de moeilijkheid om eender welke zwarte vogel te beschrijven, zonder een verwijzing te maken naar 'the black bird'.

Literatuur

Films en televisie