Tuinontwerp Vogels

Een vogelvriendelijke tuin is kort samengevat een tuin die voorziet in alle behoeften of toch de belangrijkste behoeften van een vogel. Hierbij kunnen we voor het overgrote deel een vogel niet veel anders zien dan alle andere dieren, een tuin die is ingericht voor egels of vlinders zal zo bijvoorbeeld ook meer vogels aantrekken. Van uw tuin een beperkt vogelreservaat maken staat dus niet los van alle andere dieren. Belangrijk bij vogels is wel dat door hun bewegelijkheid niet altijd alle behoeften dusdanig in de eigen tuin moeten aanwezig zijn. Stel bijvoorbeeld dat u een tuin hebt aangrenzend aan een grote vijver dan kan jij je beter richten op voeding en schuilplaats in plaats van op water. Andersom zal een tuin naast een bos vele andere winterbezoekers trekken dan een eerder stedelijke tuin. We kunnen ook trachten door op één behoefte in te zetten (wintervoeding) op korte tijd veel vogels trekken of we kunnen bij beperkte plaats ook enkele vogels volledig voorzien in levensonderhoud. Wat de keuze ook is, het zal vaak blijken dat er steeds een positief gevolg is en dat een vogelvriendelijke tuin vaak groeit als een organisch geheel tot een vogelparadijs.

Gazon

Een gazon lijkt in vele opzichten niet op een plaats waar vele vogels samenkomen, of waar ze veel voeding vinden. Toch zal bij een juist gebruik en een ecologische visie ook een grasperk een voordeel bieden bij het aantrekken van vogels. Vooral het tijdig laten doorgroeien van zones en het weglaten van pesticiden zullen hiertoe bijdragen.
Wanneer men wilde platen zoals weegbree of klavers de kans geeft tot bloei te komen, gaan verscheidene soorten duiven maar ook vinken hiervan kunnen eten. Bij het tolereren van insecten in de gazon zal men vaak het bezoek krijgen van een Groene Specht die mieren komt zoeken, of Merels die emelten en engerlingen gaan bejagen. 

 
 

Kenmerken

  • aanwezigheid van stroken en zones waar doorgroei mogelijk is
  • al dan niet beperkte aanwezigheid van wilde planten

Functies

  • Voortbrengen van plantaardige voeding
  • Huisvesten van dierlijke voeding

Soorten

  • Ecologisch gazon
  • Grasstroken
  • Graszones
  • Gazon met bloemenweide 

Wanneer we in de zomer ons gazon overvloedig gaan water geven, kunnen we soms vaststellen dat dit vele vogels waaronder merels en spreeuwen aantrekt die op de naarboven gekomen regenwormen afkomen. Dit is een leuk taferereel, maar mag er echter niet voor zorgen dat men speciaal water gaat verbruiken om een grotere populatie tuinvogels aan te trekken.

Wilde bloemenweide

Een wilde bloemenweide heeft het grote voordeel voor vogels dat hier alle bloemen de kans krijgen zaad te produceren. Het gebruik van wilde inheemse bloemen zal de fauna en dan vooral de aanwezigheid van insecten verhogen, maar geeft eveneens voeding aan kleinere zoogdieren zoals muizen. Deze zijn dan weer een belangrijk voedselbestandeel voor roofvogels zoals torenvalken. 

 

Kenmerken

  • produceren van zaad
  • inheemse flora
  • beschutting voor fauna
  • voeding voor fauna

Functies

  • Voortbrengen van plantaardige voeding
  • Huisvesten van dierlijke voeding
  • Leveren van voeding aan kleinere zoogdieren (muizen)

Bodembedekkers

Kenmerken

  • groenblijvend
  • variatie in gebruik
  • zaadproductie

Bodembedekkers zijn laagblijvende planten die op korte tijd kale plekken of zones tussen planten kunnen begroeien. Deze zijn vaak wintersgroen, en kunnen op verschillende plaatsen (zon, schaduw) gebruikt worden. Deze planten krijgen steeds de kans om zaad te produceren(dovenetel) of vrucht te dragen (bosaardbei), waardoor zij ook intstaan voor de voeding.

Ook hier is steeds aan te bevelen inheemse planten te gebruiken aangezien deze een hogere voedingsproductie hebben, als waardplant dienen en ook beter gehard zijn aan ons klimaat.

Functies

  • beschutting in de winter voor invertebraten
  • plantaardige voeding in de vorm van zaden
  • schuilplaats voor vogels

Bloembollen

Het is vrij moeilijk om aan te geven wat de juiste reden is waarom de ene soort vogels bepaalde bloembollen kaal vreet, terwijl een andere soort deze links laat liggen, maar dan wel zich helemaal toespitst op een andere soort. Algemeen kunnen we wel stellen dat bloembollen een groot nut hebben in een vogelvriendelijke tuin aangezien zij één van de eerste bronnen zijn, die voeding voorzien na de koude winterperiode. De enkel-bloemige bloembollen oefenen een gote aantrekkingskracht uit naar insecten, die op hun plaats dan weer de honger van vogels kan stillen. Het feit dat deze planten maar voor een korte periode maar één functie uitoefenen, behalve sierwaarde dan, mag geen probleem vormen, aangezien zij op die moment de belangrijkste bron van voeding zijn.

 

Kenmerken

  • enkelbloemig
  • grote hoeveelheid nectar
  • vroegbloeiende soorten

Functies

  • dierlijke voeding
  • plantaardige voeding

Heesters

Struiken of heesters zijn in een tuin belangrijk om variatie in de structuur te brengen, waardoor ze voor vogels een schuiloord en een observatiepost vormen. Er zijn soorten die doornen of stekels bevatten waardoor ze extra bescherming bieden tegen indringers, en mede hierdoor zijn ze vaak een goede nestplaats voor bijvoorbeeld Heggemussen. Heesters die bessen dragen gaan vaak voeding bieden in de winter aangezien deze bessen niet gegeten worden tot zolang alle andere bronnen niet uitgeput zijn. De compacte groei van vele heesters zorgt ook voor een gezondere en grotere populatie aan insecten, slakken enzomeer.
Tracht steeds heesters te planten best in borders maar, indien in kleinere tuinen kunnen ze perfect tegen een muur staan.

Kenmerken

  • houtachtige stengels groeiend uit de basis
  • structuurbepalend
  • zowel groenblijvend als bladverliezend
  • verschillende varianten tesamen geven jaarrond bloem en vrucht

 

Functies

  • beschutting
  • observatiepost
  • zaad-en vruchtdragend
  • schuilplaats voor alle fauna
  • nestplaats mogelijk
  • bescherming

Hagen

In Midden-Europa lijkt het wel alsof er geen enkele tuin bestaat die rondom niet begrensd is door hagen. Deze gaan echter niet altijd ten behoeve van de vogels zijn, maar wel voor privacy, schaduw en windkering zorgen. Toch zijn hagen de perfecte tuinelementen om te voorzien in bijna alle benodigdheden in een vogelleven. De enige vereiste die herbij wel gesteld moet worden is dat men de haag te kans geeft om breed uit te groeien maar toch binnenin compact vertakt te zijn. Vruchten en beschutting geven ze in de meeste gevallen, maar om ook bescherming en nestplaats te bieden dienen ze toch 1 meter breed en 1,5 meter hoog te zijn. het is echter niet nodig alle hagen in uw tuin op deze wijze te onderhouden, daar waar privacy en sierwaarde hoog zijn kan men ze anders snoeien dan een haag in de boomgaard die dan weer wel een paradijs voor vogels kan zijn. 

 

Functies

  • bescherming
  • observatiepost
  • nestplaats
  • schuiloord voor alle fauna
  • plantaardige voeding
  • dierlijke voeding

Kenmerken

  • 1meter breed en 1,5 meter hoog
  • verzameling van verschillende inheemse soorten

Klimplanten

In combinatie met een boom of tegen een muur zorgen klimplanten vaak voor een wirwar van takken en stengels waarin vogels bescherming kunnen vinden. Ook de aantrekking naar insecten toe, en het produceren van bessen mag men niet minimaliseren tegenover andere planten. Klimplanten zijn in verstedelijk gebied belangrijke planten om ook hier in afwezigheid van bomen verticale structuren aan te brengen in de tuin. Dit betekent echter niet dat ze onbelangrijk zijn in landelijke regio's, maar hier bieden ze voornamelijk een voordeel bij het aanbrengen of aantrekken van voeding. 

 

Kenmerken

  • compacte groei
  • verticale structuur

Functies

  • bescherming
  • nestplaats
  • schuiloord voor alle fauna
  • plantaardige voeding
  • dierlijke voeding

Bomen

Bomen zijn in tuinen en dan zeker in diervriendelijke tuinen van het hoogste belang, dit wil echter niet zeggen dat iedereen vanaf nu een bos moet aanleggen in zijn achtertuin. Enkele bomen van welke grootte dan ook kunnen reeds voldoende zijn om te voldoen aan de vereisten van de door u aangetrokken vogels. Bemerk wel dat het tijdstip waarop een boom zijn nut tegenover vogels kan aantonen vaak pas na een vijftal jaar is. Hierom kan het nodig zijn kunstmatige ingrepen ( voedertafel,nestkasten) toe te passen.

Functies

  • bescherming
  • observatiepost
  • nestplaats
  • schuiloord voor alle fauna
  • plantaardige voeding
  • dierlijke voeding