Verdroging
Evolutie
2018
Vanuit het WUR wordt er een onderzoek opgestart naar het effect van verdroging en het verschil in de macrofaunadiversiteit. Ze willen vooral de weerstand en veerkracht van deze onderzoeken.
2020
Na jaren van droogte wordt het effect steeds meer duidelijker en dan vooral ook het effect op de macrofauna in de beken.
Klimaatswijziging
Algemeen gezien moeten we steeds meer rekening houden met langdurige droogtes. Alle klimaatsmodellen wijzen in die richting en dat dwingt tot het des te strenger beschermen van onze watervoorraad, maar ook het beschermen van onze aquatische fauna en flora.
Macrofauna
Macrofauna is zeer belangrijk voor het ecosysteem in beken. Ze ruimen namelijk het organisch afval zoals bladeren op en dienen op hun beurt als voeding voor vogels en vissen. De meeste soorten van deze macrofauna zijn al zeldzaam geworden komen op slechts een aantal plaatsen voor. Wanneer een kleine waterloop volledig droogvalt verdwijn plaatselijk de soort en is herkolonisatie zeer moeilijk. Ook door de obstakels in het landschap is het uitzwerven van bijvoorbeeld vliegende waterinsecten bijna niet mogelijk.
Een vreemde paradox is er wel in het feit dat net in de beken met een slechte waterkwaliteit of weinig verstuwing de samenstelling niet of nauwelijks lijkt te veranderen. Beken met een hoge ecologische waarde verliezen vaak net de meeste macrofauna na extreme droogte. Ook hier zijn het dan net onze typische soorten die kiezen voor snel stromend water, zoals de kokerjuffer die grote verliezen kennen. Hierbij dan ook gesteld dat het net die beken zijn die het grootste deel van ons waterlandschap uitmaken.
De grote impact zit hem in de duur van de droogteperiode. Sommige soorten kunnen wel enkele maanden overleven in de diepe natte kuilen van de beekbodem of zelfs onder natte bladeren, maar voor velen mag dit slechts enkele dagen duren. Wanneer ook de laatste restjes vocht verdwijnen zullen enkel de droogteresistente eitjes kans geven op herkolonisatie.
Ook hier zien we alweer een probleem van afstand, want een beek droogt namelijk steeds over een grote lengte uit, wat ervoor zorgt dat er na de terugkeer van water over een grotere afstand stap voor stap weer leven moet inkomen.
Bescherming
Bescherming van de macrofauna
Meer variatie in het landschap en dan zeker bij de waterlopen beschermt onze macrofauna tegen droogte. De schaduw van bomen en zelfs omgevallen bomen geeft al veel kansen. Zeker omgevallen creëren stroomkuilen en schuilplaatsen waarin dieren zich graag in terug trekken als het waterpeil daalt. Levende bomen geven dan weer schaduw die verdamping tegengaat.
weerstand en veerkracht
- variatie
- stuwing
- voorkomen van drainage
- voorkomen van opppompen
Op grotere schaal moeten we de waterhuishouding veranderen en liefst zelfs op het ganse bekken. Zeker in de dalen en valleien kan het water langer vastgehouden worden en dan zorgt het grondwater voor een beter aanvoer indien nodig.
Tuin
Bomen
Het aanplanten om de koelte te behouden, lijkt voor velen tegenstrijdig aangezien deze bomen ook veel vocht opnemen. Maar hierdoor zorgen ze wel voor een specifiek microklimaat : de temperatuur blijft geremd en de bodem droogt niet uit. De meeste bomen nemen veel dieper in de bodem vocht op dan onze vaste planten of een gazon, dus van uitdrogen is eigenlijk geen sprake.
Gazon
Een gazon slorpt ontzettend water op, zeker in kort gemaaide toestand, heeft het veel water nodig. Een korte pelouse warmt ook veel sneller op, en dit zorgt ervoor dat bij een plotse regenbui het meeste water al verdampt is zonder dat het opgenomen werd. Hoger gras kan en zal veel meer water vasthouden dan verdampen. Laat dus vooral bij droogteperiodes uw gras wat ruiger worden, of nog beter, laat uw saai grasmat wat meer verkruiden.
Sproeien
Geef enkel water bij het aanplanten of wanneer uw groenten het echt moeilijk hebben. Gras kan je het best in de avond water geven, maar sommige vruchten hebben het wel moeilijk wanneer ze nat de nacht in moeten. deze kan je beter in de ochtend eens goed water geven. Overdag water geven helpt eigenlijk weinig, al tot 3/4 is verdampt zonder enig nut voor de plant.
Mulch
Om te voorkomen dat water verdampt is het belangrijk het beter vast te houden. Blote grond is droge grond, dus bedek deze steeds. Soms kan een goede mulchlaag al heel veel uitmaken, soms is gewoon een stuk bruine karton al een start.