Ekster Folklore
Er zal waarschijnlijk niemand rondlopen die nog nooit een ekster heeft gezien, en stel nu dat dat toch het geval zou zijn, dan hebben ze wel eens gehoord. Echt zingen kan je het niet, ook al is het zangvogel, het is eerder het praten of schreeuwen als waarschuwing wat vele bossen en parken kenmerken. En zoals gezegd is het een zangvogel, en voor de weinigen die het ooit gehoord, is het echt wel een uitzonderlijk mooi klankvol gezang.
Naamgeving
Officiƫle benaming :
Familie : Ekster
Geslacht : Pica
Soortnaam: Pica pica
Nederlandse benaming : Ekster
Volksbenamingen
- Pie
- Piet
- Pianete
- Pyenate
- Mag/Madge
- Marget/Margeret
- Hagister
- Jaquette
- Miggy
- Nanpie
- Ninut
- Pie Mag
- Pie Nany Do
- Maryot
- Jaques
- Bertha
- Chater Pie
- Cornisch fazant
Een grotere groep eksters wordt in het Engels ' a tiding ' genoemd, wat in het Nederlands een tijding wordt.

Geschiedenis
Egyptische geschiedenis
In de Egyptische historie wordt de ekster vaak gezien als een symbool van nieuwsgierigheid.
Griekse geschiedenis
De Grieken bewonderden de ekster voor zijn intelligentie en associaties met de god Hermes.
Romeinse geschiedenis
In de Romeinse cultuur werd de ekster geassocieerd met voorspoed en bescherming.
Noorse geschiedenis
Bij de volkeren uit het Noorden stond de ekster steeds in verband met hekserij en werd er aangenomen dat heksen transformeerden in ekster wanneer ze hun Sabbat houden. Het is de wintergodin Skaadi die zich de priesteres van de eksters mag noemen. De zwart-witte kleuren betekenen de balans tussen de vrouwen en de mannen en bijgevolg is de ekster ook het symbool van de seksualiteit. Eksters werden doorheen de tijd bij de noormannen wel vaker aanzien als voortekens van geluk, in tegenstelling tot andere natuurgeloven. Als sluwe vogels behoren ze toe tot het Huldefolk, de bewoners van de Holle Aarde. Als brengers van geluk mochten ze op de huizen waken.
En wanneer er een nest in de buurt van een huis was, dan werd dat nest ook met hand en tand beschermt. De ekster wordt aanzien als beschermer, maar wordt evenredig beschermt, dit ten spijt van elke ongelukkige die het niet kan laten de rust te vestoren.
Middeleeuwen
Tijdens de middeleeuwen wordt het karakter van de ekster vergeleken, met de mensen die onaandachtig in de kerk wat zitten te keuvelen. Ook wordt zijn trots blinkend voorkomen vooral in relatie gesteld met de duivel.
Native Amerika
Ook bij de oorspronkelijke bewoners van Amerika zien we een gelijkaardige reputatie voor de ekster namelijk een bedrieger, een listige vogel. Maar toch gaat deze reputatie rond met een zeker respect voor de vogel.

Aboriginal
Bij de aboriginals staat de luidruchtige ekster gekend als de brenger van het licht.
Deze vreemde vriendschap is te vergelijken met hoe men in Europa naar de vos aankijkt : sluw, listig maar wel met ontzag.
Slavische geschiedenis
Er is een legende die vertelt waarom tsaar Ivan de Verschrikkelijke er voor gezorgd heeft dat er niet langer eksters wonen in Moskou. Zo riep hij op om alle heksen en gedaantewisselaars bijeen te brengen op het marktplein van Moskou. Rondom hen werd er stro in een cirkel geplaatst en werd het volledig in brand gestoken zodat alles wat met magie te maken had zou verdwijnen. Als snel omsingelden de vlammen de heksen en schreeuwen en huilden ontzetten luid terwijl de stijgende rook hun stemmen versmoorde. Maar vanuit deze rook stegen plots vele eksters omhoog om nooit meer terug te keren.

Geografie
Europa
Eksters zijn wijdverspreid in Europa, met een rijke traditie in volksverhalen, maar de meeste zijn niet zo vriendelijk voor de ekster. Vaak wordt hun gekwetter aanzien als het kibbelen van een koppel, maar ook hun aanwezigheid is een voorteken van rampspoed.
Vanuit het Verenigd Koninkrijk komt het gekende gedicht over de eksters, dat begint met het rijmpje : One for sorrow, two for joy. Dit gedicht wordt verder besproken, maar het is van lang geleden algemeen bekeken zo dat één ekster problemen brengt en twee plezier.
Net doordat het ongeluk brengt om maar één ekster te zien is het belangrijk hem correct te groeten. Vraag hem hoe het gaat met Mevrouw ekster en de kinderen. Om nog meer bescherming af te dwingen kan je driemaal over de schouder spuwen en met de armen bewegen zoals vleugels.
In het zuidwesten van Engeland droegen de mensen steeds uien in hun jaszakken om zo het onheil door de eksters weg te jagen. In Yorkshire was het dan weer gekend dat één ekster aan de kerk betekende dat er weldra een uitvaart zal plaatsvinden. In Wales is het zo dat wanneer je op reis wilt vertrekken en plots een ekster van links naar rechts ziet lopen, het beter is, deze reis te staken en te wachten op een beter moment.
In Schotland was er het geloof dat eksters een druppel bloed van de duivel onder hun tong hadden. Wanneer er daar een ekster gespot werd aan een huis, dan zou de dood er ook langskomen. In Ierland wordt dan weer verteld dat eksters de zielen van roddelende, kwaadsprekende vrouwen met zich meedragen.
Vanuit Duitsland komt dan weer een andere visie op de ekster als vogel van de onderwereld. Wanneer er één al krijsend jouw huis overvliegt is er een ongewenste bezoeker op komst. Maar als er meerdere eksters al kwebbelend overvliegen dan zal het bezoek onverwacht aangenaam zijn. In de stad Oldenburg worden eksters aanzien als de assistenten, de waarnemers van de duivel. In Dresden was er een priester die beweerde mensen met epilepsie te kunnen behandelen door midddel van een bouillon op basis van ekster.
Een andere eerder gruwelijke traditie zien we in Oostenrijk, waar het vangen, doden, koken van een ekster, om dan vervolgens de boullion op te drinken ervoor zou zorgen dat diegene die het drink in volle waanzin zou belanden.
Uit de volksverhalen zien we een verband tussen het behandelen van epilepsie, de ekster maar ook de gaai.
In Frankrijk worden heeft de ekster een vrij positief aanzien, en dan zeker bij de bevolking van het platteland. Zij bonden bussels laurier en heide hoog in de bomen ter ere van de eksters, zodat ze snel een zacht nest konden bouwen. Deze vriendschap ontstond doordat boeren door de lawaaierige ekster werden gewaarschuwd wanneer er wolven in de buurt waren.
Azië
In Azië worden eksters vaak gezien als boodschappers van goed nieuws en staan ze symbool voor plezier. Tijdens de Mancu-dynastie die de streek in handen had tussen de 17de en de 20ste eeuw was de ekster het symbool voor de keizer en zijn heerschappij.
Ook in Korea zijn de eksters de boodschappers van geluk en welvaart, tevens zijn het echte vrienden van de bevolking.
Verenigde Staten
In de VS worden eksters vaak geassocieerd met zowel nieuwsgierigheid als voorbodes van verandering.
Zuid-Amerika
In Zuid-Amerika symboliseren eksters vaak aanpassingsvermogen en veerkracht.
although in the Blackfoot story about how the Buffalo dances were to be danced, the Magpie was the one who enabled the human wife of the buffalo to resurrect her father by finding a piece of his vertebrae, so that she might cover it with a bison-skin and sing her father back to life.

Religie
In verschillende religies symboliseert de ekster wisselende boodschappen, van spirituele groei tot mystiek.
Christendom
Er is het verhaal dat ekster weigerden om aan te sluiten bij Noah en de ark om zou te ontsnappen aan de zondvloed, maar vanwege hun vleugels toch hebben kunnen overleven, ongeacht ze niet gelovig waren. Ook wordt ze aangenomen dat eksters onvoldoende in de rouw waren bij het kruisigen van Jezus en daarvoor afgestraft werden. Een straf die vooral inhoudt dat ze tot het eind der dagen een slechte reputatie met zich moeten meedragen. Alvorens een vrouwtjes ekster de toelating krijgt om haar eieren aan het nest toe te vertrouwen moet zij volgens de Christelijke traditie zich eerst negen maal ophangen aan een tak, en dat vanwege hun gebrek aan christelijke waarden.

Symboliek
Ondanks het feit dat eksters er wat als nette heren met een pitteleer uitzien, worden ze toch meestal als kwaadaardig, de pestjongen, aanzien. Hun soms lawaaierig voorkomen, als ze in de herfst in grotere groepjes verschijnen, geeft hun inderdaad een aanzien van bully boys. Zo geloofde men ook lange tijd dat eksters er de oorzaak van waren dat vele kleinere zangvogelsoorten achteruit gingen in aantal. Maar ook vandaag leeft dit beeld nog, en is de waarheid toch wel iets milder voor de eksters. Ook op voederplaatsen zijn het steeds de luidruchtige wildvliegende opportunisten die iedereen wegjagen, maar toch zijn ze zo veel meer dan dat.
Eksters worden vaak gezien als symbool van dualiteit - het balanceren van licht en donker.
- dualiteit goed-kwaad/ licht-donker
- seksualiteit
- profeet/ziener

Fantasie en magie
Heksen
In het hoge Noorden worden eksters aanzien als de paarden waarmee heksen zich naar hun Sabbat-festiviteiten, de Blaculla, te begeven, en soms ook zelf als getransformeerde heksen en tovenaars. Ekster die een kale nek hebben, iets wat tijdens de ruiperiode wel vaker voorkomt, worden er van beticht zo heksen op de rug en een hoofdstel in hun nek te hebben meegevoerd. Een ekster zonder staart wordt er dan weer van beticht baby's te stelen vanuit de baarmoeder.
In het Noorden van Rusland is er een legende over een heks die een jong meisje een drankje gaf met chicoreiwortel waardoor ze begonnen te ratelen als een ekster. In Perm leeft de legende dat heksen in de vorm van eksters 's nachts ongeboren baby's komen stelen en deze vervangen door een verbrande stronk, een bezem of een stuk rauw varkensvlees. Eenzelfde verhaal zien we in Samara, een andere stad in Rusland waar de ongeboren baby's vervangen worden door bezems zonder stelen en zelfs door kikkers die later de gave zouden krijgen om te kunnen praten.
Vladimir Dahl, een bekend rusisch taalkundige, schrijver en lexicograaf beschreef een oud rusisch geloof in 1880. Hier zouden twee heksen vaker een zwanger vrouw mishandelen wanneer haar man niet aanwezig is. De enige vorm bescherming is om wanneer ze alleen slaapt de riem van de man, of andere eigendommen bij haar te houden.
Veshtica en haar gedaantwisseling naar ekster
Bij de Slaven, of beter de Zuidelijkere Slaven vertelden ze tussen de 19de en de 20ste eeuw, verhalen over de "Veshtica", een wijze vrouw maar eveneens een venijnige heks. Zij is in staat om met haar magische staf mensenharten te stellen, zowel als baby's vanuit de baarmoeder. Ze geloofden dat als er een ekster wordt waargenomen in de nabijheid van een geboorte, het steeds een slecht voorteken is, en de ziel van het kind direct wordt gestolen door de Veshticy. Ze zijn ook in staat om zwangere rouwen volledig lam te leggen of plots te immobiliseren. Wanneer ze als ekster rondvliegen staan ze er ook om bekend melk van de koeien te stelen, mensen te beheksen en ze trachten ook de maan te stelen op weg naar hun Sabbath. Veshtica zijn ook gevaarlijk wanneer mensen gaan slapen zonder enige bescherming van een kruis op hun lichaam.
Bij het zegenen van een huis wordt vaak de schouw vergeten, en laat dat nu steeds de plaats zijn langswaar de Veshticy de woning kunnen binnen komen.

Veshitica staat bekend om hun opmerkelijke vermogen om van gedaante te wisselen en zich te manifesteren als een ekster, een vogel die vaak wordt geassocieerd met mysterie en intelligentie. Deze transformatie is niet alleen symbolisch, maar benadrukt ook de verbinding met de natuur en het vermogen om zich aan te passen aan verschillende situaties. De ekster, met haar scherpe geest en speelse karakter, weerspiegelt de kern van Veshitica’s essentie: nieuwsgierigheid, observatievermogen en een vleugje mystiek.
Om te weten of het nu een echte ekster betreft of een veshtica is het belangrijk om te kijken naar een blauwe gloed die gepaard gaat bij de gedaanteverwisseling.
Dit bijzondere aspect van Veshitica maakt hen uniek en nodigt uit om op een dieper niveau verbinding te maken met de verborgen lagen van hun verhaal en betekenis. Veshtica is eigenlijk een volkse presentatie van de ietwat oudere vroedvrouw die bij bevalling altijd meehelpt, niet altijd even succesvol gezien de medische kennis van die tijd. Tevens hielp ze ook mee om ongewenste zwangerschappen af te breken.
Veshticy is het meervoud van de Veshitica, die ook synoniemen heeft als Veshcheika of Veshchunya.
Duivel
In sommige streken is er een bijgeloof dat als je één ekster ziet je hem moet aanspreken met deze woorden. "Duivel, duivel, ik daag je uit, terwijl er een kruisteken wordt gemaakt. In Schotland gelooft men ook dat een ekster een druppel bloed van de duivel onder zijn tong heeft liggen. Maar ook in de Duitse stad Oldenburg worden eksters aanzien als de waarnemers van de duivel.
Ongeluk
Er bestaan vele anekdoten over hoe drie eksters een brand hadden voorspeld, of hoe vissers die op hun tocht één eksters tegenkomen, die dag geen enkele vis zouden vangen, of dat er storm op komst zou zijn.
Dood
Als er een ekster op jouw huis of dak zit dan zou dit de naderende dood van een bewoner voorspellen. Wanneer er bij eksters één iemand van een koppel sterft, dan zal de overgebleven partner alle eksters uit de omgeving bij zich roepen, zodat er nog een laatste groet en eer kan bewezen worden.
Het algemene bijgeloof dat één ekster voor ongeluk zou zorgen heeft er vooral mee te maken, dat de vrouwtjes bij naderend slecht weer telkens dicht bij het nest blijven en enkel de toekomstige vaders op pad gaan. Zoals telkens zit er in dit bijgeloof dus een zekere grond van waarheid.
Ziekte
Likdoorns, in Engeland ook wel Magpie Eyes' genoemd kunnen worden genezen door tegen ekster volgende te schreeuwen :
"Haha ekster, ik heb drie ogen en jij hebt er maar twee"
De likdoorns zouden dan normaal gezien langzaam verdwijnen
Wanneer het bijgeloof toch nog de overhand neemt en men liever niet in het gezelschap van een ekster leeft, dan zou het volgens een aloud ritueel al voldoende moeten zijn, om de boom waarin ze nestellen al in te bekrassen of er met een mes in te snijden.
Weer
In Frankrijk kijken de landbouwers goed hoe hoog eksters hun nesten gingen bouwen in de bomen. Als ze hoog gingen nestelen dan werd er een goede lente en zomer voorspeld, echter wouden ze lager wonen dan wisten dat er nog lang koude, regen en stormen zouden komen. Maar ook in Mongolië geloofde men dat eksters het weer konden beheersen.
Rituelen
Als eksters hun nest verlaten zouden ze volgens een geloof de ingang blokkeren met doornen, zodat er geen indringers kunnen langskomen. Wanneer de eksters terugkomen brengen ze telkens een takje 'l herbe de reprise' mee, naar alle waarschijnlijkheid een soort hemelsleutel.
Met dit stukje stengel werden dan de eieren of kuikens aangeraakt. Er wordt gezegd dat speciaal hiervoor deze plant steeds onder eksternesten groeit.
De ekster als het wijze wezen van het woud
Ekster hebben de gewoonte om veel kabaal te maken wanneer ze indringers opmerken in hun leefgebied. Of het nu gaat om een wandelaar, een roofdier zoals een vos of zelfs een jager, zowel de indringer als de mogelijke prooi zullen de aanwezigheid van de eerste geweten hebben. Voor de jagers is deze manier van waarschuwen zeker niet wenselijk waardoor ze vaak prooien mislopen. In Spanje waren de eksters dan weer zeer geliefd doordat ze de aanwezigheid van de vijand kenbaar maakten.
Wijsheid en nieuwsgierigheid liggen nauw bij elkaar en ook daarin scoort de ekster heel hoog in. Zo hebben ze de gewoonte om sieraden of andere glimmende zaken te verzamelen of zelfs te stelen om daarmee hun nest te versieren. Wanneer er een eksternest in de buurt is, zal het dus een slecht idee zijn om jouw juwelen te poetsen aan de tuintafel. Van de ekster is ook geweten dat hij één van de weinige vogels is, die zijn eigen spiegelbeeld herkent. Deze kenmerken : alertheid, nieuwsgierigheid en inzicht maken hem een zeer wijze vogel.

Verhalen
De ekster als architect
Er is een vrij algemeen verhaal, dat in de ganse wereld gelijkaardig rondgaat over hoe de ekster aanzien wordt als de leermeester van het nesten bouwen. Alleen de ekster kenden het echte reilen en zeilen van hoe je het best een sterk en mooi nest kan bouwen. Van heinde en verre kwamen andere vogels kijken en leren hoe zij het beter konden doen dan ze gewoon waren. 'Eerst ' zei de ekster ' met je twee stokken op deze kant leggen'. 'Jaja' antwoordde de kraai nogal bruusk 'ik weet dat het dat moet zijn, en daarna wat mos leggen en daarop een veer plaatsen'. De kauw op zijn beurt knikte " ik wist dat het dat moest zijn". Maar de ekster vervolgde rustig zijn les "Dan plaats op het nesttouw, veren, stokken en mos zoals dit". Waarna alle vogels verbaasd toekeken. "Jaja" riepen de spreeuwen " we weten allemaal hoe we dat moeten doen". Maar toen de het nest al voor de helft klaar was, begon het sarcasme van de andere vogels de ekster danig te steken. "Nou" zei hij, het lijkt dat jullie allemaal al goed weten hoe je een nest moet bouwen, zodat je mij niet langer meer nodig hebt". En plots vloog hij weg, waardoor de anderen verweesd achterbleven. Tot op de dag van vandaag zie nog steeds hoe de meeste vogels een nest bouwen dat maar de helft zo groot en stevig is als dat van een ekster.

Taal
West-Germaanse talen
Engels
A magpie brought it to me on its tail
Dit betekent dat men belangrijk nieuws of een geheim heeft ontvangen zonder de boodschap of de boodschapper te willen veraden.

Kunst
A magpie – a witch, a man-eating bird is a representation of fate and death at the same time. Image of dying as being consumed by a monstrous beast is very common in world cultures.
Despite such a negative portrayal in folk tales, in pysanka art of Ukraine, magpie is a sacred bird – a messenger of the Old Gods and Ancestors. Pysanki with magpies were often written on a holiday of Soroki (March 9/22) where these birds represented Ancestral souls returning to visit our world in spring. One kind of pysanka from Boykivshchina region that covers parts of Western Ukraine and Eastern Poland portrays solar symbols (sunflowers) and small bird footprints – this pysanka is called Magpie’s Feet, where such footprint reflects that ancient, almost prehistoric belief of a Sun Deity being portrayed as a bird. Bird footprints on pysanki represent the track left by the Sun God Himself, His blessing and protection.
In Northern Russia’s lore, magpie is a messenger from Leshi – the spirit of the forest. Seeing a magpie is equal to receiving a warning from the Master of the Woods. Some hunters considered seeing (and alarming) a magpie bad luck, and turned around towards home soon after that (which is no surprise considering that magpie would probably warn the whole forest of his arrival).
In Kargopol region, Russia, special dolls are made on the holiday of Soroki – Karkushi. They portray half-woman – half-bird: this doll is dressed in women’s clothes; however, it also features a very large gray beak, similar to the one of a magpie, jackdaw, or crow. As all of these birds have long been associated with witchcraft, it would not be surprising that such doll may become an amulet against malevolent witchcraft or a magical “helper” and a “guide” – a link between Ancestors and Their knowledge and an aspiring descendant willing to know more about the ways of her Ancestors.
Seemingly ordinary, noisy and thieving bird is really a “witchy sister” of raven and crow whose European lore made them a lot more famous companions of witches and Old Gods. Despite its negative association, it has been portrayed in folk arts and crafts as a link between people and the Old Gods and Ancestors, as well as carrier of their blessings.
Glad to share some of the magpie’s secrets with you,Yours, sincerely, MagPie (aka Olga Stanton)