Wijnstok
Naamgeving
Vitis vinifera
Geschiedenis
Het druivensap is al duizend jaren een geliefde dorstlesser, soms zonder maar meestal met alcohol speelt het een centrale rol in vele legenden en verhalen doorheen de geschiedenis. De eerste vondsten van gecultiveerde druivelaars brengt ons een zes-tot achtduizend jaar terug in het verleden. Wijn was zo belangrijk dat het steeds in verband werd gebracht met goden zoals Dionysus, Shezmu en Bacchus.
Egyptische geschiedenis
Griekse geschiedenis
Romeinse geschiedenis
We mogen er vanuit gaan dat het de Romeinen waren die verantwoordelijk zijn voor de verspreiding van de druiventeelt in Europa. De huidige Europese wijnregio's zijn nog steeds terug te brengen tot de Romeinse veroveringsgebieden.
Middeleeuwen
Het hele druiven eten is een hedendaagse luxe, maar in de middeleeuwen kende men toch al het bewaren en gebruik van rozijnen. Rozijnen kwamen in die tijd voor in talloze stoofpot- en cake-recepten en gaven eerder eenvoudige gerechten een vleugje zoetheid en extra smaak.
Kolonialisme
Het waren de Spaanse kolonisten die de wijnstok tot in Amerika brachten, en wat later was het den weer de Verenigde Oost-Indische Compagnie de wijnproductie eerst naar Afrika bracht om vervolgens in Australië terecht te komen. In Azië, en meer bepaald in China wijzen archeologische vondsten ook op eeuwenoud wijngebruik.
Heden
Vandaag de dag zijn er al meer dan vijfduizend commerciële cultivars van Vitis vinifera in omloop. Er is een geschiedenis van eeuwenlang selecteren en veredelen waardoor er voor ieders smaak wel een druif en bijgevolg wijn bestaat. Deze cultivars gaan van pitloze druiven tot superzoete varianten.
Ongeacht de sterke evolutie in het gebruik van machines blijft de druiventeelt een echte ambacht met veel kennis. Iedere jaar wordt er vakkundig gesnoeid en ook in de moeilijk bereikbare gebieden zoals in de Moezelstreek op de steile hellingen blijft het handenarbeid.
Religie
Christendom
Wijn, en zeker rode wijn heeft veel symbolische waarde binnen het christendom. Zo staat rode wijn voor het bloed van Jezus en wordt het wel in iedere kerkelijke dienst gebruikt.
Islam
Geografisch
Deze rankende klimplant is tegenwoordig op bijna elk continent te vinden, maar oorspronkelijk is deze plant vanuit de zuidelijke Kaukasus, namelijk het huidige Georgië, Armenië en Iran. Momenteel doen wijnstokken het overal goed zolang het een mediterraans gebied is, met veel en warme maar milde temperaturen. Plaatselijk zoals in de Duitse Moezelvallei kan een steile zuidelijke rotswand al voldoende zijn.
Groeiwijze
De wijnstok heeft een houtige stam die met dikke schors is bedekt, van waaruit klimmende twijgen sterke ranken vormen die zich aan alles wat ze voelen vastgrijpen. In de vroege lente verschijnen er ietwat kleine, geurloze bloempjes op trossen die later zullen ontwikkelen tot stevige trossen. Deze druiven zullen rijp zijn tegen de herfst. Meestal worden wijnstokken langs draden of een hekwerk geplant om vooral de snoei en de oogst makkelijker te laten verlopen.
Eetbaar
In de geschiedenis kunnen we voor zover we weten alleen maar stellen dat een druif steeds meer was dan alleen maar een sappig fruitje voor onderweg.
Rozijnen
Rozijnen zijn gedroogde druiven die hun zoete smaak en donkere kleur krijgen door het droogproces. Ze worden vaak gemaakt van pitloze druiven en zijn een populaire, natuurlijke snack. Tijdens het drogen verliezen de druiven vocht, waardoor hun natuurlijke suikers geconcentreerder worden. Rozijnen bevatten vezels, vitaminen en mineralen, zoals ijzer en kalium, en zijn daardoor een voedzame toevoeging aan je dieet. Je vindt ze in allerlei gerechten, zoals gebak, salades en ontbijtgranen. Dankzij hun lange houdbaarheid zijn rozijnen een handige en gezonde keuze voor onderweg.
Behalve de vrucht van een wijnstok, namelijk de druif, zijn ook de bladeren eetbaar. Deze worden dan wel vooral in de Mediterrane en Midden-Oosterse keuken veelvuldig en eeuwenlang gebruikt. Meestal dienen ze als een soort envelop om rijst, gehakt of kruiden mee te kunnen serveren. Deze gevulde wijnbladeren zijn een delicatesse in de Griekse keuken en kunnen worden ingelegd of ingeblikt.
Wijn
Wijn kan jarenlang bewaard worden en vaak zelfs verbeteren in de tijd. En zelfs wanneer deze zuur wordt verandert hij in azijn en kan hij alweer nuttig zijn in zowel de keuken als het huishouden.
Gebruik
Geneeskracht
Verschillende delen van de druivelaars worden als medicijn gebruikt, dan wel voornamelijk in de traditionele kruidengeneeskunde.
- wijn
- thee van druivenblad
Thee
Een thee van duivenblad zal klachten aan de spijsvertering en ontstekingen verlichten.
Zalf
Een zalf met druivenextract werkt goed om de symptomen van spataderen te verminderen. Het gebruik van warm druivenblad op de huid zal ook huidaandoeningen verlichten.
Wijn
Het belang van wijn en dan vooral rode wijn wordt regelmatig onderzocht en even vaak beaamt als tegengesproken. Vanaf de jaren 90' was er sprake van een 'Franse paradox'. Ondanks het dagelijks nuttigen van wijn en een vet-en cholesterolrijk dieet hebben de Fransen weinig last van hartziekten. Het effect werd vooral toegeschreven aan de antioxidanten en flavonoïden in rode wijn. Vooral resveratrol is de grote hoofdrolspeler in het onderzoek. Ook vandaag nog wordt een glas rode wijn gezond aanzien, belangrijk is wel het hier steeds bij één glas per dag te houden.
Resveratrol
Een van de meest besproken stoffen in rode wijn is resveratrol, een krachtige antioxidant die van nature voorkomt in de schil van rode druiven. Resveratrol staat bekend om zijn potentieel om ontstekingen te remmen en het hart- en vaatstelsel te ondersteunen. Onderzoek suggereert dat deze verbinding kan bijdragen aan een verbeterde cholesterolbalans en het voorkomen van schade door vrije radicalen. . Voor mensen die geen alcohol drinken, kan resveratrol ook worden verkregen uit andere bronnen zoals blauwe bessen, pinda’s en pure druivensap. Hoewel de gezondheidsvoordelen van resveratrol veelbelovend lijken, is meer onderzoek nodig om de exacte effecten op lange termijn beter te begrijpen.