Gaai
De gaai is eigenlijk één kraaiachtige waarvan er de minste volksverhalen gekend zijn. Dit heeft grotendeels te maken met het feit dat het een echte bosvogel is, en minder het gezelschap van mensen opzoekt.
Naamgeving
Officiële benaming :
Familie : Corvidae
Geslacht : Garrulus
Soortnaam: Garrulus glandarius
Nederlandse benaming : Gaai
Gaaien dragen in vele talen namen die verwijzen naar hun vaardigheid om in de herfst eikels te verzamelen en deze overal te verstoppen. Vaak vergeten ze enkele voorraadkasten waardoor ze op een bepaalde manier instaan voor de uitbreiding van het bos. Net als eekhoorns zijn dus de echte wilde bosbouwers.
Volksnamen
- the screamer of the woods
- Jenny Jay
- Kai
- Jay Pie
- Jay Piet
Gaaien komen enkel in grotere groepen, maar ook dan zijn ze nog beperkt, voor in gezinsverband. In het Engels wordt zo een groepje ' a band of jays' genoemd.
Gaai of Geai
Geai betekent in het Frans gespikkeld, zoals het Italiaanse 'pella Gaietta' veel tinten:kleuren huid betekent.
Geschiedenis
Kelten
Bij de kelten werd de gaai de "schreeuwer van het bos" genoemd, naar het angstaanjagende waarschuwingsgeluid van een gaai.
Griekse geschiedenis
Bij de oude grieken werd er eens een komende hongersnood voorspeld toen de gaaien in grote getale hun bossen verlieten.
Rol in verschillende culturen
Moderne betekenis
Geografie
Europa
In Frankrijk is er een verhaal over het feit dat gaaien een voorteken waren voor de vallende ziekte, of zoals het tegenwoordig genoemd wordt epilepsie. Maar niettegenstaande dat maakte de gaai wel degelijk deel uit van de menu van de voornamelijk plattelandsbevolking. Het feit dat de gaai niet voedzaam is, bewijst dan weer het gevolg dat mensen er ziek van werden en er enkel in uiterste nood van aten. In Haute-Bretagne was er het geloof dat gaaien die nestelden in eiken nooit mochten gevangen of getemd werden. Bij deze vogels gold de waarschuwing voor vallende ziekte des te luider.
In het Oostenrijkse Tirolgebied ging men vroeger op zoek naar nesten van gaaien, om er een steen in te vinden die mensen kon onzichtbaar maken. Deze magische steen aanzagen velen dan weer als een reden waar nesten van gaaien zo moeilijk te vinden waren.
Azië
Verenigde Staten
De gaai zoals hij bij ons genoemd wordt, zal in Engeland Jay noemen. Maar de vogel die men Jay noemt in Amerika is een andere vogelsoort. Dit neemt echter niet weg dat vele verhalen die draaien rond de gaai ook over deze vogel kunnen gaan. Net zoals het roodborstje en de Amerikaanse Robin een andere vogel is loopt de folklore vrij identiek.
Zuid-Amerika
Religie en spiritualiteit
Symboliek
Vroeger hielden de Engelsen de gaaien in de herfst goed in het oog om te kijken hoeveel eikels ze bijeen zochten. Wanneer ze erg veel noten verzamelden dan was er een zeer strenge winter op komst. Deze voorspellende vaardigheid, wordt ook wel aan eiken, zo zouden eiken die veel eikels produceren heel veel koude met zich meebrengen. Het feit dat de gaaien dan weer blij zijn met veel eikels, kan dan eerder als een gevolg van de voorspelling aanzien worden.
- voorspeller
Mystiek en magie
Gaaien hebben altijd een beetje een magisch sfeertje rond zich, voor de ene is het een leuke lachende wandelgezel in het bos, voor de andere een akelige schreeuwer die je de stuipen op het lijf jaagt. Zo geloofde men vroeger dat gaaien in de week over rondfladderden om alle rondels te aanhoren, om deze dan op zondag aan de duivel te vertellen. Een ander verhaal gaat hoe ieder jaar één gaai en zandkorrel zocht en deze aan de ingang van de hel bracht, om aan de duivel te geven. Pas wanneer de laatste zandkorrel was aangeleverd zou de wereld vergaan.
Heksen
Vroeger dacht men dat de schitterend blauwe veren van een gaai door de heksen werden verzameld, om zich te tooien tijdens hun sabbats.